Ảnh minh họa Lâu đài nội tâm Thánh Têrêsa Avila mô tả. "Cái lâu đài mà con người gặp gỡ Thiên Chúa chính là thâm tâm của mình: nơi mà con người trở về với chính mình" và tìm gặp Thiên Chúa. Khi chưa bắt đầu hành trình thiêng liêng, người ta còn ở ngoài lâu dài, giữa biển thế gian, đầy thú dữ và rắn rết. Càng đi sâu vào lâu đài, chúng ta càng được thanh luyện và rắn rết không còn đi theo quấy rầy chúng ta nữa.
(Trích sách Lâu Đài Nội Tâm - Teresa Avila, đồng trinh Tiến sĩ Hội thánh)
Thực ra, tiến trình của 7 căn không có tính cách liên tục. Các học giả đều ghi nhận rằng con đường tiến đức cũng như cầu nguyện được phân thành hai chặng với một khúc ngoặt. Trong chặng đầu, con người nắm phần chủ động. Công tác nặng về trừ khử các nết xấu và tập luyện nhân đức. Đây là giai đoạn tu đức theo nghĩa chặt (ascetica), nghĩa là tu thân tích đức. Sang đến giai đoạn hai thì Thiên Chúa giữ vai trò chủ động; còn con người thuần thục để cho bàn tay Ngài hướng dẫn. Đây là giai đoạn thần bí kết hợp (mystica). Thánh Tê-rê-xa nói tới chặng tu đức trong 3 căn đầu; và bốn căn cuối thuộc về chặng thần bí.
Căn thứ nhất: tình trạng của những linh hồn mới bắt đầu trở lại với Chúa. Họ đã cố gắng dứt bỏ tội lỗi bên ngoài: nhưng khi đi vào lâu đài, họ còn mang theo nhiều đồ đạc cồng kềnh (những quyến luyến thế gian). Chính những hành lí ấy làm cho con mắt của họ bị che lấp không nhìn thấy tất cả những vẻ đẹp của lâu đài. Việc cầu nguyện còn ở giai đoạn sơ khởi của khẩu nguyện (oración vocal), những kinh đọc ngoài miệng để van nài Chúa giúp đỡ.
Căn thứ hai: linh hồn bắt đầu trải qua cơn khủng hoảng, vì bị giằng co giữa những quyến rũ của thế gian với tình yêu của Chúa. Có lúc họ muốn lùi bước trở về con đường cũ, có lúc muốn đi sâu hơn vào lâu đài. Về sự cầu nguyện, họ bắt đầu tiến từ khẩu nguyện sang suy gẫm (meditación).
Căn thứ ba: linh hồn bị thu hút bởi lòng mến Chúa. Họ tránh cả những tội nhẹ, thực hành hãm mình khổ chế cũng như việc bác ái. Cứ đà này mà tiến, thì họ sẽ có thể lên tới những căn cao hơn. Tiếc rằng, rất nhiều linh hồn dừng lại ở đây, ví tự mãn hoặc vì sợ vác thánh giá. Về sự cầu nguyện, linh hồn cảm thấy khó suy gẫm, và từ từ chuyển sang việc hồi tâm (recogimiento) trước mặt Chúa, nhìn nhận việc Chúa hiện diện ở trong và chung quanh ta. Về sau, các học giả Dòng Ca-mê-lô đặt tên là “nguyện tâm tình” (oración afectiva).
Căn thứ tư: như đã nói trên đây, từ căn thứ tư trở đi, linh hồn tiến từ giai đoạn tu đức sang giai đoạn thần bí, từ tâm nguyện sang chiệm niệm. Vai trò chủ động là của Thiên Chúa. Thực ra thì căn thứ tư đánh dấu sự chuyển tiếp giữa hai giai đoạn. Linh hồn còn tiếp tục chiến đấu chống lại các khuyết điểm và thực hành nhân đức; mặt khác, Thiên Chúa đã bắt đầu ra tay: ngài khơi lên những viễn tượng và động lực mới cũng như ban cho sức mạnh để tiến tới. Cấp độ cầu nguyện tương ứng là “tĩnh nguyện” (quietud).
Căn thứ năm: Thiên Chúa chiếm đoạt linh hồn (không những là ý chí mà cả các quan năng khác). Linh hồn khởi sự cuộc kết hợp với Chúa qua việc chết đi và sống lại với Đức Ki-tô. Cấp độ cầu nguyện từ nay là sự kết hiệp đơn giản (unión simple).
Căn thứ sáu: Thiên Chúa canh cãi linh hồn bằng sự thanh luyện tận gốc rễ. Đối lại, linh hồn cảm thấy Chúa gần gũi với mình qua những thị kiến hay tiếng nói thầm kín nội tâm. Cấp độ cầu nguyện là sự kết hợp xuất thần (unión extatica).
Căn thứ bảy: linh hồn kết hợp với hoàn toàn với Thiên Chúa đến nỗi như đã thoát khỏi cuộc sống tự nhiên. Lòng mến Chúa trở thành tinh khiết và sung mãn, trào ra tinh thần tông đồ bác ái phục vụ Hội thánh và tha nhân. Cấp độ cầu nguyện là sự chiêm niệm thần bí hoàn hảo về việc Chúa Ba Ngôi hiện diện trong tâm hồn.
Tư tưởng chính mà tác giả muốn nêu bật, là gây cho các linh hồn ý thức về sự cần thiết phải luôn tiến lên trong đường trọn lành; đồng thời họ đừng bao giờ quên rằng sự cầu nguyện là một hồng ân của Thiên Chúa hơn là sự cố gắng riêng tư của bản thân. Hình ảnh của bốn cách thức đưa nước vào vườn đã cho thấy sự khác biệt lớn lao giữa cảnh một người nông dân vất vả mồ hôi nhễ nhại gánh nước tưới từng luống đất, với cảnh trận mưa rào trút đổ cả thác nước xuống mảnh ruộng đang khi bác nông dân ung dung hút thuốc!
Cũng vậy, hình ảnh của những căn khác nhau của lâu đài chỉ muốn nói lên tư tưởng căn bản này là: mục tiêu của sự cầu nguyện cũng như mục tiêu của đường tu đức là sự kết hợp với Thiên Chúa. Trọng tâm mối liên hệ giữa con người với Chúa. Lúc đầu con người phải cố gắng chiến đấu để rút lui vào lâu đài để tìm gặp Chúa; nhưng càng đi sâu bao nhiêu thì Thiên Chúa đang tỏ mình ra bấy nhiêu, đến nỗi sau cùng chính Ngài đích thân ra tiếp đón con người vào thâm cung của mình.
Tư tưởng này đã chẳng gặp thấy trong Phúc âm theo thánh Gio-an đó sao: “Ai yêu mến Thầy thì sẽ giữ lời Thầy. Cha của Thầy sẽ yêu mến người ấy. Cha Thầy và Thầy sẽ đến và ở lại với người ấy” (Ga 14, 23; x. Kh 3, 20). Thánh Phaolô đã chẳng coi chóp đỉnh của sự trọn lành là “tôi sống nhưng không còn là tôi, song là Đức Kitô sống trong tôi” đó sao? (Pl 1,21). Cái lâu đài mà con người gặp gỡ Thiên Chúa chính là thâm tâm của mình: nơi mà con người trở về với chính mình và cũng là nơi mà Thiên Chúa muốn chiếm đoạt bằng tình yêu.
0 nhận xét:
Đăng nhận xét