Những lời sau đây của thánh nữ Têrêsa Hài Đồng trong một lá thư gửi Cha Bellière, tóm tắt một cách rõ ràng việc phó thác vào bàn tay Chúa có nghĩa là gì:
“Tôi đi theo con đường mà Chúa đã vạch ra cho tôi. Tôi cố gắng không còn nghĩ đến bản thân trong bất cứ điều gì, và tôi buông thả mình để Chúa Giêsu làm điều Ngài thấy là phù hợp cho tôi, vì tôi đã không chọn một cuộc sống khắc khổ để cứu rỗi bản thân nhưng là để cứu những người khác.” --Thư 247 gửi Cha Bellière, trong Letters of St. Thérèse of Lisieux, 2:1134.
Chúng ta thấy hướng đi mà thánh nữ muôn dẫn chúng ta đến, nhưng để cảm nghiệm được sự phó thác bản thân đúng đắn, chúng ta cần dọn sạch những ý tưởng sai lầm.
Sự chấp nhận bản thân giả tạo
Sự chấp nhận bản thân không phải là thái độ của kẻ tự đánh bại mình và từ chối việc phát triển bản thân.
Sự chấp nhận bản thân không có chút gì liên quan đến việc khước từ việc được chữa lành hoặc làm mới lại bản thân.
Thánh Têrêsa Hài Đồng Giêsu đã bị tổn thương rất sớm vì mẹ qua đời lúc chỉ bốn tuổi nhưng thánh nữ không muốn mang vết thương này suốt đời mình. Khi kể lại ân sủng được chữa lành nội tâm mà thánh nữ nhận được vào đêm Giáng sinh năm 1886, Têrêsa cho biết ngài quyết tâm sống đời nhân đức đã mười năm với ý định phản công lại cá tính đã bị tổn thương của mình: “Việc mà tôi đã không thể làm được trong mười năm, Chúa Giêsu đã thực hiện trong khoảnh khắc, Ngài vui vì thiện chí của tôi đã không lúc nào bị thiếu hụt.” Đây đúng thật là một linh hồn đầy những nổ lực để tìm con đường chữa lành!
Việc phó thác bản thân cũng không dẫn đến một lối sống lỏng lẻo, sao cũng được. Kinh Thánh có thể làm chúng ta lúng túng về đâu là con đường của trẻ thơ. Một đàng, Kinh thánh mời gọi chúng ta từ bỏ bản thân với lòng tin tưởng của một đứa trẻ: “Nếu anh em không trở lại mà nên như trẻ nhỏ, thì sẽ chẳng được vào Nước Trời.” (Mat 18: 3). Đàng khác, Kinh Thánh đòi hỏi những nỗ lực lớn lao để tiến đến núi thánh: “Hãy trở nên hoàn hảo, như Cha anh em trên trời là Đấng hoàn hảo ”(Mt 5:48; x. Lêvi 19: 2).
Sự từ bỏ đích thực hoạt động một cách tự tin và thanh thản trong cuộc chiến đấu chống lại khuynh hướng xấu và tội. Têrêsa thực sự đã kết hợp cách dịu dàng nghịch lý này trong một cuộc nói chuyện cuối cùng của ngài. Mẹ Anges của Chúa Giêsu (người chị cả của Têrêsa, Pauline) đã hỏi Têrêsa giải thích về con đường mà thánh nữ muốn dạy các linh hồn sau khi chết. Đây là câu trả lời của Têrêsa: “Thưa Mẹ, đó là con đường của trẻ thơ, con đường của lòng tin tưởng và hoàn toàn từ bỏ.” Đây là khía cạnh dịu dàng của sự từ bỏ: lòng tin tưởng của một trẻ thơ.
Không chút trì hoãn, thánh nữ nói thêm: “Con muốn dạy cho họ những cách nhỏ bé mà nhờ đó con đã thành công một cách hoàn hảo; con muốn nói với họ rằng chỉ có một điều cần làm ở đây, trên trái đất này là: hãy tung cho Chúa Giêsu những bông hoa của những hy sinh nhỏ bé, để chiếm hữu lấy Chúa Giêsu bằng những vuốt ve âu yếm; đây là cách con đã chiếm được lấy Chúa Giêsu và nhờ chính điều này mà con sẽ được đón nhận cách rất niềm nở.” Và đây là khía cạnh thách thức hơn của sự từ bỏ, không thể tách rời nó ra khỏi khía cạnh đầu tiên: chiến đấu, “công nghiệp,” những hy sinh được thực hiện vì yêu.
Tại sao việc chấp nhận bản thân lại khó khăn quá vậy?
Việc chấp nhận bản thân không dễ dàng vì hai lý do chính:
(1) Sự kiêu căng của chúng ta không muốn nhìn thấy giới hạn của nó, và
(2) chúng ta sợ không còn được yêu thương nữa.
Sự kiêu căng của chúng ta không muốn nhìn thấy giới hạn của nó
Ý thức về những thất bại và tội lỗi sẽ nhanh chóng làm xáo trộn sự tự thỏa mãn về bản thân của chúng ta. Những tiếng thì thầm: “Mình vẫn không tệ như thế!” nói lên sự tinh vi của tính kiêu ngạo. Chấp nhận bản thân không phải là quá chiều chuộng bản thân, nhưng là chúng ta phải chấp nhận việc thương tiếc về bản thân mình ở một mức độ nào đó. Sự than khóc về bản thân này không là điều bẩm sinh. Chúng ta phải học lấy nó: “Con cũng có những khuyết điểm của riêng mình, nhưng con vui mừng vì chúng.... Con vẫn ở vị trí cũ như trước đây! Nhưng con nói điều này với bản thân bằng giọng điệu hết sức dịu dàng và không có chút buồn sầu nào! Thật tuyệt vời khi cảm thấy mình yếu đuối và nhỏ bé! "
Chúng ta giống một người, trong phòng của người ấy, chỉ có hai thứ trên tường - một chiếc gương xinh xắn và một icon của Chúa Giêsu. Người ấy đã dành phần lớn cuộc đời để chiêm ngưỡng bản thân trong chiếc gương xinh đẹp của mình. Một ngày, chiếc gương xinh đẹp bị vỡ và những đức tính cao đẹp đi cùng cũng bị rạn nứt với tấm gương đó. Người này có hai cách giải quyết. Hoặc là người ấy sẽ phải dành phần đời còn lại của mình để phàn nàn về những đức tính ít ỏi nay đã bị vỡ thành ngàn mảnh, hoặc người ấy sẽ chấp nhận việc tấm gương bị vỡ và chọn nhìn vào icon của Chúa Giêsu, icon mà sẽ không bao giờ rơi khỏi tường! Không, thật không dễ dàng cho tính kiêu ngạo của chúng ta khi nhìn thấy những ý tưởng về sự hoàn hảo của bản thân vỡ ra từng mảnh.
Sợ không còn được yêu thương
Sách Sáng thế là một bài học tâm lý tuyệt vời về tội nhân. Trong sách Sáng thế chương 3:10, chúng ta thấy rằng A-đam và Evà, ngay sau khi phạm tội, đã cố gắng trốn tránh Thiên Chúa. Tội nhân nào cũng vậy. Một khi đã phạm tội, con người bị khống chế bởi nỗi sợ hãi là họ không còn được yêu thương bởi Tình yêu, Đấng đã bị họ làm tổn thương. Chúng ta hãy chắc chắn rằng nếu vì tội của mình, chúng ta còn rơi xuống sâu hơn nữa, lòng thương xót Chúa sẽ hạ mình xuống nơi đó để đón nhận chúng ta: “Cho mỗi tội, lòng thương xót và Chúa đủ quyền năng để trao ban sự kiên định đến với ngay cả người không có sự kiên định đó.”
Làm thế nào để chúng ta có một kinh nghiệm đúng đắn về sự chấp nhận bản thân?
Những lời Têrêsa nói với Sơ Geneviève trong Thư 243 có vẻ như là một con đường dẫn đưa vào sự chấp nhận bản thân trong Chúa một cách chân thực:
“Chúng ta hãy khiêm tốn xếp mình vào giữa những người bất toàn, chúng ta hãy coi mình như những linh hồn bé nhỏ mà Chúa phải nâng đỡ mọi nơi mọi lúc. Khi Ngài thấy chúng ta khá tin tưởng về sự hư vô của mình, Ngài đưa tay Ngài ra cho chúng ta nắm lấy. Nếu chúng ta vẫn muốn cố gắng làm điều gì đó vĩ đại ngay cả dưới cái cớ là nhiệt tâm, thì Chúa Giêsu nhân lành sẽ để chúng ta một mình. . . . ĐÚNG VẬY, chỉ cần hạ mình là đủ, chịu đựng sự bất toàn của mình là đủ. Đó chính là việc nên thánh!”
Không chấp nhận bản thân làm kiệt sức
Chúng ta không nhận ra rằng chúng ta đã mất bao nhiêu thời gian và năng lượng quý giá khi từ chối chấp nhận những giới hạn của mình hoặc phàn nàn về những gì chúng ta không có. Không tiếp nhận những kém cỏi của bản thân là điều làm kiệt sức, đơn giản vì nó là thực tế và chúng ta không thể làm gì để thay đổi nó trong thời điểm này. Tôi có thể đốt hết năng lực của mình bằng việc khước từ hiện thực này. Sự phức tạp của con người tôi sẽ luôn nhắc nhở tôi về những hạn chế và yếu đuối của mình!
Vì vậy, hãy đón nhận sự khôn ngoan của Têrêsa: “Chúng ta hãy khiêm tốn xếp mình vào giữa những người bất toàn.”
Chúa chỉ có thể hành động nơi con người tôi thực sự là
Nếu tôi dành thời gian của mình - dù có ý thức hay không ý thức - từ chối chấp nhận con người của tôi, đặc biệt là khía cạnh bóng tối và những giới hạn của tôi, với lý do đó không phải là một bức chân dung đáng khen ngợi, theo một cách nào đó, tôi đang sống bên ngoài chính mình. Thiên Chúa, Đấng chính là Sự Hiện hữu, chỉ gặp tôi nơi tôi thực sự là, là một mớ phức tạp, bao gồm cả những gì “rất là rắc rối”!
Vì vậy, một chút thương xót cho bản thân không phải là điều xa xỉ, mà là điều tối thiểu cần có để trải nghiệm tính con người thụ tạo của chúng ta một cách đúng đắn.
Nhẹ nhàng chấp nhận bản thân bằng cách nhìn thấy bản thân qua đôi mắt của Chúa
Chính Chúa Tối Cao là Đấng ban cho sự thấp hèn của chúng ta một ý nghĩa, giá trị và vẻ đẹp. Điều làm tê liệt hoạt động của ân sủng trong cuộc sống của chúng ta không phải là tội lỗi của chúng ta cho bằng việc chúng ta từ chối lòng thương xót của Chúa khi chúng ta sa ngã. Georges Bernanos đã viết về một đệ tử mới vào tu viện. Bề trên khôn ngoan của chị ấy chỉ dẫn cho chị ấy như sau: “Hơn hết, đừng bao giờ khinh chê bản thân. Thật khó khi chê bai chính mình mà không xúc phạm đến Chúa trong chính chúng ta. . . . Nếu bản chất của con là một điều con phải chiến đấu hoặc là một chiến trường, ôi, đừng nản lòng hoặc buồn bã. Mẹ sẽ hân hoan mà nói với con: hãy yêu sự nghèo khó của con, vì Chúa đổ đầy lòng thương xót của Ngài trên nó.”
Chúng ta nên nhìn vào chính mình không với con mắt loài người nhưng với con mắt của Chúa! Ngoài lòng thương xót của Thiên Chúa, con người có đủ mọi cơ hội để thất vọng về bản thân. Cầu xin lòng thương xót là xin để nhìn thấy bản thân với con mắt của Chúa Giêsu. Thông qua việc chiêm ngưỡng lòng thương xót tột cùng và sự kiên nhẫn vô hạn của Ngài đối với chúng ta, chúng ta sẽ có được sự tôn trọng thiêng liêng đối với chính mình:
“Thật vậy, hạ mình và nhẹ nhàng chịu đựng những khiếm khuyết của mình là đủ. Đó là sự thánh thiện đích thực.” Đó là kêu gọi thánh thiện cho mọi người trên toàn cầu! Nhưng sự chấp nhận bản thân đúng đắn đòi hỏi sự từ bỏ bản thân - việc làm trống rỗng bản ngã hư vô và tất cả những pháo đài bên trong nó, vốn được xây dựng dưới dạng lâu đài cát để che giấu sự nghèo khó của chúng ta. Khi những làn sóng nhẹ nhàng của lòng thương xót dạt trên nó, nó cuối cùng sẽ trôi đi, nhường chỗ cho Tình yêu. Cơn sóng thần của Tình yêu!
Chuyển ngữ từ Abandonment To God: The Way of Peace of St. Thérèse of Lisieux